आजकाल कमी वयात का येतोय हृदयविकाराचा झटका ? वाचा लक्षणे, कारणे, प्रथमोपचार आणि कशी घ्यावी काळजी

हृदयविकाराचा झटका, ज्याला वैद्यकीय भाषेत मायोकार्डियल इन्फेक्शन देखील म्हणतात, जेव्हा हृदयाच्या स्नायूंच्या एखाद्या भागाला पुरेसे रक्त मिळत नाही तेव्हा उद्भवते. रक्त प्रवाह पुनर्संचयित करण्यासाठी हृदयाच्या स्नायू उपचारांशिवाय जितके जास्त काळ टिकतात तितके जास्त नुकसान होते. कोरोनरी धमनी रोग हे हृदयविकाराच्या झटक्याचे सामान्य कारण आहे. क्रॅम्पिंग किंवा कोरोनरी धमनी अचानक अरुंद झाल्यामुळे हृदयाच्या स्नायूंना रक्त पुरवठा रोखला जातो, हे देखील हृदयविकाराच्या झटक्याचे एक कारण आहे.

हृदयविकाराच्या झटक्याची कारणे कोणती?

हृदयविकाराच्या झटक्याचे मुख्य कारण म्हणजे अस्वास्थ्यकर जीवनशैली, परंतु त्यात इतर ही अनेक कारणांचा समावेश आहे. कोरोनरी हृदयरोग हे हृदयविकाराच्या झटक्याचे प्रमुख कारण आहे. हे हृदयाला पुरेसे रक्त पुरवठा करणार्या रक्तवाहिन्यांमध्ये प्लेग तयार झाल्यामुळे होते. जेव्हा कोरोनरी रक्तवाहिन्या हृदयाच्या स्नायूंना रक्त प्रवाह पुरविण्यास असमर्थ असतात आणि चरबी, कोलेस्ट्रॉल आणि इतर पदार्थांच्या संचयामुळे संकुचित होतात. या संथ प्रक्रियेस एथेरोस्क्लेरोसिस म्हणून ओळखले जाते. जेव्हा हृदयाच्या धमनीमध्ये प्लेग तुटतो तेव्हा आजूबाजूला रक्ताच्या गुठळ्या तयार होतात. या रक्ताच्या गुठळ्या धमनीद्वारे हृदयाच्या स्नायूंमध्ये रक्तप्रवाह थांबवू शकतात.

हृदयविकाराच्या झटक्याची इतर कारणे

फुटलेल्या रक्तवाहिन्या

रक्तवाहिन्या उबळणे

मादक पदार्थांचे सेवन

रक्तातील ऑक्सिजनची कमतरता

हृदयविकाराच्या झटक्याचे प्रकार

पहिला प्रकार: जेव्हा धमनीच्या आतील भिंतीवर प्लेग फुटतो आणि कोलेस्टेरॉल आणि इतर पदार्थ रक्तात जातात तेव्हा हृदयविकाराचा झटका येतो. हे नंतर रक्ताची गुठळी तयार करू शकते आणि धमनी अवरोधित करू शकते.

दुसरा प्रकार : हृदयविकाराच्या झटक्यात हृदयाला आवश्यक तेवढे ऑक्सिजनयुक्त रक्त मिळत नाही, परंतु धमनीचा पूर्ण अडथळा येत नाही.

हृदयविकाराच्या झटक्याची लक्षणे

– छातीत दुखणे – छातीत दबाव, जडपणा किंवा घट्टपणा जाणवणे

– शरीराच्या इतर भागात वेदना – असे वाटू शकते की वेदना आपल्या छातीपासून आपल्या हातांपर्यंत पसरत आहे (सहसा डावा हात, परंतु त्याचा दोन्ही हातांवर परिणाम होऊ शकतो), जबडा, मान, पाठ आणि ओटीपोटापर्यंत देखील पोहोचू शकते.

चक्कर येणे किंवा चक्कर येणे

परस्पियर करने के लिए

श्वास घेण्‍यात त्रास होणे

– मळमळ किंवा उलट्या

– अत्यधिक चिंता की भावना (पैनिक अटैक जैसे)

– खोकला किंवा घरघर

छातीत दुखणे बर्याचदा तीव्र असते, परंतु कधीकधी अपचनासारखे किरकोळ वेदना होऊ शकतात.

पुरुष आणि स्त्रिया दोघांमध्येसर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे छातीत दुखणे, श्वास लागणे, पाठ किंवा जबड्यात वेदना यासारखी इतर लक्षणे असण्याची शक्यता असते.

हृदयविकाराच्या झटक्याचे जोखीम घटक

संतृप्त चरबी, ट्रान्स फॅट, उच्च कोलेस्ट्रॉल आणि जास्त मीठ (सोडियम)

पुरेशी शारीरिक हालचाल न करणे

अधिक दारू पिणे

तंबाखू सेवन

धूम्रपान करणे

धूम्रपानाच्या धुराच्या संपर्कात आल्यास धूम्रपान न करणाऱ्यांसाठी हृदयरोगाचा धोका देखील वाढू शकतो

हृदयविकाराचा झटका येण्यापासून बचाव

निरोगी, संतुलित आहार घ्या- आहारात पौष्टिक पदार्थांचा समावेश करण्याचा प्रयत्न करा. पातळ प्रथिने, संपूर्ण धान्य, फळे, भाज्या, कमी चरबीयुक्त दुग्धजन्य पदार्थ, शेंगदाणे आणि बियाणे यांचा समावेश करा. चरबीयुक्त, तळलेले पदार्थ आणि सोडा, भाजलेल्या वस्तू आणि पांढरा ब्रेड यासारख्या साध्या शर्करा असलेले पदार्थ मर्यादित करण्याचा प्रयत्न करा.

नियमित व्यायाम करा – हृदयाच्या आरोग्यासाठी आठवड्यातून किमान 150 मिनिटे शारीरिक व्यायाम करण्याचा प्रयत्न करा.

धूम्रपान सोडा – धूम्रपान हे हृदयरोगाचे प्रमुख कारण असल्याने ते सोडल्यास हृदयरोगाचा धोका कमी होण्यास मदत होते.

अल्कोहोलचे सेवन मर्यादित करा – हेल्थलाइननुसार, एखाद्या व्यक्तीने अल्कोहोलचे सेवन मर्यादित केले पाहिजे. महिलांसाठी दिवसातून एक पेय पुरेसे आहे, तर पुरुषांनी दिवसातून दोनपेक्षा जास्त पेयांचे सेवन करू नये.

कोलेस्टेरॉलची पातळी तपासा – वयाच्या 40 व्या वर्षानंतर नियमितपणे कोलेस्टेरॉल ची तपासणी करून घ्या. जर आपले एलडीएल कोलेस्ट्रॉल किंवा ट्रायग्लिसेराइड्स सामान्यपेक्षा जास्त असतील तर ते कमी करण्यासाठी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

मधुमेहावर नियंत्रण ठेवा – जर तुम्ही मधुमेहाचे रुग्ण असाल तर औषधांसह जीवनशैलीत बदल करा, जेणेकरून शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी योग्य राहील.

हृदयविकाराचा झटका, कार्डियाक अरेस्ट आणि हार्ट फेल्युअर हे तीन शब्द वाटत असले तरी प्रत्यक्षात त्यांच्यात बराच फरक आहे.

हृदयविकाराचा झटका: जेव्हा हृदयात पुरेसे ऑक्सिजनयुक्त रक्त वाहत नाही तेव्हा हृदयविकाराचा झटका येतो.

कार्डियाक अरेस्ट : जेव्हा हृदयाचे ठोके अचानक थांबतात तेव्हा या अवस्थेला कार्डियाक अरेस्ट म्हणतात.

हार्ट फेल्युअर : या काळात हृदय कमकुवत होऊन रक्त आणि ऑक्सिजन नीट पंप करू शकत नाही.

हृदयविकाराचा झटका आणि कार्डियाक अरेस्ट कसा वेगळा आहे?

लोक बर्याचदा एकाच प्रकारच्या आजारासाठी हृदयविकाराचा झटका आणि कार्डियाक अरेस्ट हे शब्द वापरतात. तर हे दोन्ही वेगवेगळ्या प्रकारचे आजार आहेत. जेव्हा हृदयात रक्त व्यवस्थित वाहत नाही तेव्हा हृदयविकाराचा झटका येतो. म्हणजे रक्ताच्या मार्गात एक प्रकारचा अडथळा निर्माण होतो. तर, कार्डिअॅक अरेस्टमध्ये (एससीए) हार्ट मध्ये बिघाड होतो आणि अचानक हृदयाचे ठोके थांबतात. अचानक कार्डियाक अरेस्ट ही एक समस्या आहे जी हृदयाच्या अनियमित लयमुळे उद्भवते. जेव्हा हृदयाचा खालचा भाग अचानक खूप जोरात धडधडू लागतो आणि रक्त पंप करू शकत नाही तेव्हा असे होते.

हृदयविकाराचा झटका आल्यावर रुग्णाला वाचवण्यासाठी वेळ मिळतो, तर कार्डियाक अरेस्ट आल्यावर रुग्ण काही मिनिटांतच बेशुद्ध होतो. ताबडतोब उपचार न केल्यास त्या व्यक्तीचा मृत्यू होतो.