पुणे : उच्च शिक्षण संस्थांचे मूल्यांकन आणि अधिस्वीकृतीसाठीच्या परीक्षकांची संख्या राष्ट्रीय मूल्यांकन आणि अधिस्वीकृती परिषदेकडून (NAAC) वाढवण्यात येत आहे. बऱ्याच वर्षांनी नव्या परीक्षकांची निवड प्रक्रिया राबवण्यात येत असून, परीक्षक मंडळाचा विस्तार करण्यात येणार आहे. याद्वारे आता मूल्यांकनाची प्रक्रिया वेगाने राबवणे शक्य होणार आहे.
उच्च शिक्षणात गुणवत्ता आणण्यासाठी राष्ट्रीय मूल्यांकन आणि अधिस्वीकृती परिषदेकडून महाविद्यालये, विद्यापीठे आदी उच्च शिक्षण संस्थांचे मूल्यांकन करण्यात येते. त्यात उच्च शिक्षण संस्थांच्या मूल्यांकनासाठी नॅककडून परीक्षकांची समिती प्रत्यक्ष संस्थेत पाठवली जाते. समितीकडून विविध निकषांवर तपासणी करून श्रेणी दिली जाते. गेल्या दोन वर्षांत करोनामुळे नॅक मूल्यांकनाची प्रक्रिया मंदावली होती. या पार्श्वभूमीवर आता नॅककडून नवीन परीक्षकांच्या निवडीची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे.
नवीन परीक्षकांच्या निवड प्रक्रियेबाबत नॅकच्या कार्यकारी समितीचे अध्यक्ष डॉ. भूषण पटवर्धन म्हणाले, की नॅकने काही वर्षांपूर्वी परीक्षक घेणे थांबवले होते. नॅककडे जवळपास चार ते साडेचार हजार परीक्षक होते. मात्र मूल्यांकनाच्या प्रक्रियेत परीक्षक हा फार महत्त्वाचा घटक आहे. गेल्या काही वर्षांत काही उच्च शिक्षण संस्थेत नोकरी करत असलेले आणि परीक्षक म्हणून काम करणाऱ्या व्यक्ती निवृत्त झाल्या, काहींनी परीक्षणाचे काम थांबवले. मात्र परीक्षक जितके चांगले असतील तितकी चांगली मूल्यांकन प्रक्रिया होते. त्यामुळे नॅकची गरज लक्षात घेऊन नवीन परीक्षकांची नियुक्ती करण्यासाठी नोंदणी प्रक्रिया खुली करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. या प्रक्रियेत आलेल्या अर्जाची आणि संबंधित अर्जदारांची छाननी करून अंतिम निवड केली जाईल.
कारवाईचा बडगा
मूल्यांकनाच्या प्रक्रियेत महाविद्यालय किंवा परीक्षकांबाबत कोणत्याही गैरप्रकाराची नॅककडे तक्रार दाखल झाल्यास चौकशी करून कारवाई केली जाते. त्यानुसार गेल्या काही महिन्यांत काही महाविद्यालये आणि परीक्षकांवरही कारवाईचा बडगा उगारण्यात आल्याची माहितीही डॉ. पटवर्धन यांनी दिली.
परीक्षक समितीच्या रचनेतही बदल
आता नॅककडून पाठवल्या जाणाऱ्या परीक्षक समितीची रचनाही बदलण्यात येणार आहे. एकच परीक्षक पुन्हा पुन्हा असणार नाही अशी व्यवस्था केली जाईल. निवड प्रक्रियेतून परीक्षकांची संख्या वाढल्याने मूल्यांकनाच्या प्रक्रियेला वेग येईल. तसेच अधिकाधिक उच्च शिक्षण संस्थांना नॅक मूल्यांकनाच्या कक्षेत आणण्याचे उद्दिष्ट असल्याचेही डॉ. पटवर्धन यांनी सांगितले.
