पुणे जिल्ह्याचे पालकमंत्री चंद्रकांत पाटील यांच्या हस्ते आज पुणे जिल्ह्यातील मावळ तालुक्यातील वाडेश्वर गावात पहिल्या पुण्यश्री दुकानाचे उद्घाटन करण्यात आले. पुण्यश्री हा किरकोळ दुकानांचा एक ब्रँड आहे ज्याचा प्रचार पुणे जिल्हा परिषदेद्वारे संपूर्ण पुणे जिल्ह्यात बँक-लिंक्ड सबसिडी योजनेद्वारे केला जात आहे.
बचत गटांनी उत्पादित केलेल्या उत्पादनांसाठी किरकोळ जागा उपलब्ध करून देण्यासाठी 2 कोटी. पुणे जिल्हा परिषदेच्या योजनेंतर्गत, बचत गट किंवा महिला सूक्ष्म-उद्योजकांना दुकाने उभारण्यासाठी किंवा अपग्रेड करण्यासाठी शेड्युल्ड-कमर्शियल बँकांकडून भांडवली खर्चासाठी मुदत कर्ज आणि ऑपरेशनल खर्चासाठी ओव्हरड्राफ्ट क्रेडिट मिळू शकते.
पुणे जिल्हा परिषद या आर्थिक वर्षात साठ पुण्यश्री दुकानांना या कर्जावर गरजेनुसार भांडवली अनुदान उपलब्ध करून देणार आहे. स्वयं-सहायता गटांद्वारे उत्पादित केलेल्या उत्पादनांसाठी किरकोळ जागा शोधण्याच्या आव्हानावर मात करण्यासाठी ही योजना मदत करेल. पुणे जिल्हा परिषद, कौन्सिल हॉल आणि सेंट्रल बिल्डिंग येथे सध्या आयोजित दिवाळी मेळा यासारख्या बाजारपेठेसाठी जिल्हा परिषद मेळ्यांचे आयोजन करत आहे.
गेल्या दोन वर्षात जिल्ह्यात बचत गटांची संख्या 6 पटीने वाढली आहे. सुमारे अडीच लाख महिला स्वयं-सहायता गटांचा भाग आहेत आणि जवळपास रु. त्यांना गेल्या अठरा महिन्यांत 300 कोटींचे बँक क्रेडिट देण्यात आले आहे. पुणे जिल्हा नियोजन व विकास समितीने रु. मूल्यवर्धित उत्पादनासाठी उत्पादन कौशल्ये आणि कच्चा माल ओळखण्यासाठी सर्वेक्षण करण्यासाठी सावित्रीबाई फुले विद्यापीठाला 39 लाख; उत्पादन आणि विपणनासाठी योजना तयार करा; गुणवत्तेची मानके सेट करा आणि त्यांना कौशल्य प्रशिक्षण आणि बँक क्रेडिट मिळवण्यात मदत करा. पुणे जिल्हा परिषदेने पुणे जिल्ह्याची 75 क्लस्टरमध्ये विभागणी केली आहे आणि स्थानिक उत्पादने, कौशल्ये आणि योग्य उत्पादन आणि विपणनासाठी योजना ओळखण्यासाठी वन क्लस्टर – एक उत्पादन संकल्पना राबवत आहे. या पायऱ्यांमुळे नियमित रिटेल आउटलेट्स टिकून राहण्यासाठी पुरेशा प्रमाणात उत्पादन असल्याची खात्री झाली आहे.
पुण्यश्री किरकोळ दुकाने डिझाईन, बुक-कीपिंग, सप्लाय चेन मॅनेजमेंट आणि ऑपरेशन्समध्ये प्रमाणित करण्यात आली आहेत. उत्पादन आणि विक्री आता वेगवेगळ्या उपक्रमांद्वारे हाताळली जाणार असल्याने आणि किरकोळ विक्रेत्यांना विविध स्वयं-सहायता गटांकडून उत्पादने मिळणार असल्याने, पुण्यश्री दुकाने स्वयं-सहायता गटांद्वारे उत्पादित केल्या जाणार्‍या उत्पादनांमध्ये गुणवत्ता मानके लागू करण्यास सक्षम असतील. हे बाजाराशी सुसंगत असलेल्या किमतीच्या अचूक शोधात मदत करेल आणि त्याद्वारे स्वयं-सहायता गटांच्या उत्पादनांची किंमत जास्त असल्याची नेहमीची तक्रार कमी करण्यात मदत होईल. स्वयं-सहायता गट देखील बाजाराच्या मागणीला अधिक प्रतिसाद देतील. हा पुरवठा-साइड पुश स्वयं-मदत गटांद्वारे उत्पादित केलेल्या उत्पादनांसाठी बाजारपेठ विकसित करण्यात मदत करेल.
पुणे जिल्हा परिषदेची पंचायत समितीच्या आवारात गोदामे आहेत ज्यांचा उपयोग समाज कल्याण, पशुसंवर्धन, कृषी आणि महिला व बाल विकास विभागांच्या योजनांतर्गत वितरणासाठीच्या वस्तू ठेवण्यासाठी केला जात होता. थेट लाभ हस्तांतरणाचे धोरण अवलंबल्यापासून ही गोदामे वापराविना पडून आहेत. पुणे शहरातील मार्केट यार्ड येथील गोदामाचे अधिकृत रेकॉर्ड सुरक्षितपणे साठवण्यासाठी सेंट्रल फाइल्स डेपोमध्ये रूपांतरित करण्यात आले आहे – ही शासनातील एक नवीन संकल्पना आहे. पुणे जिल्हा परिषदेने ही गोदामे अल्पदरात बचत गटांच्या क्लस्टर फेडरेशनला भाड्याने देण्याचा प्रस्ताव ठेवला आहे.
स्वयं-मदत गटांचे क्लस्टर फेडरेशन पुण्यश्री दुकानांसाठी वस्तू ठेवेल ज्यामुळे पुरवठा-साखळी व्यवस्थापन सुनिश्चित होईल. तसेच, ते जागा APMC प्रमाणेच घाऊक बाजार म्हणून बचत गटांच्या उत्पादनांसाठी वापरतील जेथे पुण्यश्री दुकाने चालवणारे बचत गट बचत गटांकडून उत्पादने खरेदी करू शकतात. CSR अंतर्गत दान केलेले ई-मार्केट देखील पाइपलाइनमध्ये आहे. गोदामे ही तालुक्याच्या मुख्यालयात आहेत जी पुण्याच्या आजूबाजूची शहरे आहेत, क्लस्टर फेडरेशन ऑनलाइन घेऊ शकते, जिल्हा परिषद कॉल सेंटरद्वारे प्राप्त झालेले कॉल आणि ते क्लस्टर फेडरेशनकडे पाठवू शकतात किंवा बचत गटांच्या उत्पादनांसाठी ऑफलाइन ऑर्डर मिळवू शकतात. त्यांना घरपोच वस्तू.
पुण्यश्री दुकाने उत्पादनांची नियमित विक्री आणि त्याद्वारे नियमित उत्पन्न मिळवण्यास मदत करतील. बर्‍याच घरांसाठी, महिलांचा कार्यबलात सहभाग वाढवून घरगुती उत्पन्न दुप्पट होण्यास मदत होईल. ते जिल्ह्याच्या दुर्गम भागात किरकोळ विक्री आणि वस्तूंच्या उत्पादनात रोजगार निर्माण करण्यास मदत करतील. हे शाश्वत गुंतवणुकीसाठी आणि स्वयं-सहायता गटांचा भाग असलेल्या महिलांनी उघडलेल्या आणि चालवलेल्या सूक्ष्म-उद्योगांच्या वाढीसाठी प्रोत्साहन देईल. पुण्यश्री योजना उत्पादकता वाढवते आणि रोजगार निर्माण करते, “मोफत” च्या अनेक योजना बदलून बजेट केले गेले आहे.
