#Parenting Tips : आजच्या आधुनिक काळात मोबाइल फोन ही केवळ प्रौढांसाठीच नव्हे तर लहान मुलांसाठीही एक गंभीर समस्या बनत चालली आहे. स्मार्टफोन, टॅबलेट आणि इतर उपकरणांच्या व्यापक उपलब्धतेमुळे मुले सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म्स, गेम्स आणि अॅप्सच्या मोहक आणि गोंधळात टाकणाऱ्या जगाचा भाग बनत आहेत. अनेक संशोधनात असे आढळून आले आहे की मुले या उपकरणांद्वारे आपला जास्त वेळ स्क्रीनवर घालवत आहेत, ज्यामुळे त्यांची शारीरिक क्रियाकलाप कमी होत आहेत. काही वेळा शाळेचे काम, ऑनलाइन वर्ग किंवा प्रकल्प यासारख्या तातडीच्या कारणांमुळेही हे होते.
स्मार्टफोनच्या व्यसनामुळे या मुलांमध्ये झोपेची पद्धत बदलण्यासारखे हानिकारक परिणाम होऊ शकतात, ज्यामुळे मुलांना लवकर थकवा जाणवतो आणि त्यांना दिवसा लक्ष केंद्रित करण्यास देखील त्रास होतो. याशिवाय मोबाइल फोनच्या व्यसनामुळे मुलेही सामाजिक वातावरणापासून अलिप्त राहू लागतात, कारण अशी मुले इतरांसोबत वेळ घालवण्यापेक्षा आपल्या गॅझेट्सला प्राधान्य देतात. याव्यतिरिक्त, यामुळे मुलांमध्ये चिंता आणि नैराश्य तसेच शैक्षणिक अडचणी वाढू शकतात.
अभ्यासानुसार, किशोरवयीन मुले दररोज 9 ते 10 तास स्क्रीनसमोर घालवतात, तर 8 ते 12 वर्षांची मुले सहा ते सात तास घालवतात. स्मार्टफोनच्या अतिवापरामुळे मुलांवर होणाऱ्या काही नकारात्मक परिणामांबद्दल जाणून घेऊया-
शारीरिक हालचाली कमी होतात
2019 मध्ये, जागतिक आरोग्य संघटनेने (डब्ल्यूएचओ) अधोरेखित केले की दोन ते पाच वर्षे वयोगटातील मुलांनी त्यांच्या स्क्रीनचा वापर दररोज एक तासापर्यंत मर्यादित ठेवला पाहिजे, जे त्यांच्या आरोग्यासाठी चांगले आहे. मुलांचे स्क्रीनचे वेड त्यांना शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय बनवते आणि झोपेपासून वंचित ठेवते.
डोळ्यांच्या दृष्टीवर परिणाम होतो
मोबाईलच्या वापरामुळे मुलांच्या दृष्टीवर खोलवर परिणाम होतो. याला दृष्टी सिंड्रोम म्हणतात. या दरम्यान डोळे लाल होणे, चिडचिड जाणवणे, ताण येणे, दृष्टी बिघडणे तसेच डोळ्यात कोरडेपणा येणे ही समस्या देखील उद्भवते.
मुलांना मोबाईलस्क्रीनपासून दूर ठेवण्याच्या टिप्स
वेळेची मर्यादा निश्चित करा
आपल्या मुलास मोबाइल डिव्हाइस वापरण्याची परवानगी देण्यावर कठोर मर्यादा तयार करा. त्यांच्या फोन वापरासाठी एक वेळ आणि कालावधी निश्चित करा आणि या नियमांचे काटेकोरपणे पालन करा. त्यासाठी तुमचं मूल कितीही मेहनत घेत असलं तरी चालेल.
फोनचा मर्यादित वापर का महत्त्वाचा आहे हे मुलांना सांगा
मुलांना मोबाईल फोनपासून दूर ठेवणे हा या समस्येवरचा उपाय तर आहेच, पण त्यांना या दुष्परिणामांची जाणीव करून देणेही गरजेचे आहे. आपल्या मुलास जास्त वेळ स्क्रीन पाहण्याचे तोटे सांगा, जसे की त्यांच्या दृष्टीवर परिणाम होणे, शारीरिक हालचालींचा अभाव आणि मोबाइल फोनची सवय लागणे.
मुलाला इतर कुठल्यातरी कामात गुंतवा
फोनवर घालवलेला वेळ बदलण्यासाठी आपल्या मुलास पर्यायी क्रियाकलापाकडे प्रोत्साहित करा. जर तिला खेळायला आवडत असेल तर तिचा आवडता खेळ जोडा किंवा पोहण्यास प्रोत्साहित करा. जर त्यांना व्हिडिओ गेम आवडत असतील तर बोर्ड गेमवर जा.
मैदानी क्रियाकलापांना प्रोत्साहन द्या
आपल्या मुलाला मोबाइल फोनपासून दूर ठेवण्यासाठी, बाहेरील किंवा शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये सामील व्हा. त्यांना उद्यानात फिरायला किंवा खेळायला घेऊन जा, जेणेकरून तुमच्या मुलाचं लक्ष मोबाईलफोनवरून वळता येईल.
जबरदस्तीने फोन हिसकावू नका
जेव्हा मुलांना त्यांच्या आवडीच्या गोष्टी करण्यापासून रोखले जाते, तेव्हा ते खूप निराश होतात आणि कधीकधी ते चिडचिडेदेखील होतात. त्यामुळे त्यांच्याकडून मोबाईल हिसकावण्यापेक्षा त्यांना सावध केले पाहिजे. अशा प्रकारे ते भविष्यासाठी मानसिकदृष्ट्या तयार होतात आणि काही मिनिटांनंतर स्वत: फोन वापरणे थांबवू शकतात. यातून ते मर्यादा ठरवणे आणि गोष्टींना प्राधान्य द्यायलाही शिकतात.
